In het kader van de herdenkingen van de gedeporteerden en onfortuinlijken van de Tweede Wereldoorlog (en die 102.000 doden die nu dagenlang voorgelezen worden door allerlei mensen in Kamp Westerbork), hier nu de tocht die ik een jaar terug op 29 januari maakte naar Westerbork, na voor het eerst de Hunebedden eens van nabij bekeken te hebben. Een snijdende wind en een aanhoudende kou kon mij niet weerhouden om de tocht te maken, want ja, die kou heeft de Duitsers er ook niet van kunnen weerhouden om alles en iedereen te deporteren/vermoorden.
Meer foto's zijn HIER te vinden.
De route
Het is een jaar geleden dat ik deze tocht maakte, en ik heb eigenlijk vorig jaar niet zo goed bijgehouden wanneer elke trein/bus nu eigenlijk vertrok. Gelukkig heb ik mijn planning nog, waardoor ik (samen met de gegevens van het vertrektijdenarchief) nog een vrij zekere inschatting kon maken hoe ik rondgereden heb.
| 05:49 | - | Bushalte Busstation Zandvoort | B80 | (ri. Amsterdam Marnixstraat) |
| 05:58 | - | Bushalte Station Heemstede-Aerdenhout | Connexxion | |
| 06:11 | 1 | Heemstede-Aerdenhout | IC | (ri. Amsterdam Centraal) |
| 06:32 | 2 | Amsterdam Centraal | NS | |
| 06:37 | 11a | Amsterdam Centraal | IC | (ri. Groningen/Leeuwarden) |
| 07:45 | 6 | Zwolle | NS | |
| 08.03 | 15 | Zwolle | SN | (ri. Coevorden) |
| 08:43 | 2 | Coevorden | Arriva | |
| 08.47 | 1 | Coevorden | SN | (ri. Emmen) |
| 09:02 | 1 | Emmen | Arriva | |
| 09:21 | - | Bushalte Station Emmen | B28 | (ri. Gieten) |
| 09:25 | - | Bushalte Odoornerweg 18, Emmen | Qbuzz | |
| 12:17 | - | Bushalte Station Emmen | B27 | (ri. Hoogeveen) |
| 12:32 | - | Bushalte Busstation Zweeloo | Qbuzz | |
| 12:34 | - | Bushalte Busstation Zweeloo | B22 | (ri. Beilen) |
| 13:59 | - | Bushalte Station Beilen | Qbuzz | |
| 14:01 | - | Bushalte Station Beilen | B23 | (ri. Assen) |
| 14:14 | - | Bushalte Hooghalen | Qbuzz | |
| 16:46 | - | Bushalte Hooghalen | B23 | (ri. Beilen) |
| 17:00 | - | Bushalte Station Beilen | Qbuzz | |
| 17:24 | 2 | Beilen | SP | (ri. Groningen) |
| 17:44 | 3 | Assen | NS | |
| 17:44 17:46 | 2 | Assen | SP | (ri. Zwolle) |
| 18:03 | 14 | Zwolle | NS | |
| 18:15 | 5a | Zwolle | IC | (ri. Den Haag Centraal) |
| 18:40 | 6 | Amersfoort | VIRM-4, NS | |
| 19:57 | 7 | Amersfoort | IC | (ri. Enkhuizen) |
| 20:30 | 11a | Amsterdam Centraal | NS | |
| 20:49 | 1 | Amsterdam Centraal | SP | (ri. Zandvoort) |
| 21:19 | 2 | Zandvoort aan Zee | NS | |
Wandelroutes:
Wat geschiedenis
De geschiedenis, een onvermijdelijk hoofdstuk zowat, maar het moet gezegd: waar vroeger massaal treinen halteerden ter hoogte van kamp Westerbork, rijden daar nu geen treinen meer naartoe. In plaats daarvan rijden er nu langs Hooghalen zo'n acht reizigerstreinen per uur over de verbinding Groningen-Zwolle v.v.
Westerbork is formeel geen concentratiekamp, maar een deportatiekamp, wat ook direct de functie van dit kamp verklaart. Ironisch genoeg rijdt er tussen het herinneringscentrum Westerbork en het kamp zelf een aparte verschijning in plaats van een trein: een paarse pendelbus (vorige eigenaar was de GVB) die eens in de paar keer mensen die geen zin hebben om de afstand van meer dan een kilometer te lopen, te vervoeren. De bejaarde buschauffeur had plezier in zijn werk, dat was aan alles te zien, al verstond ik vrij weinig van wat hij allemaal probeerde te vertellen.
Emmen is ook een verhaal apart, hoewel dat verhaal een stuk minder pleinen vol krijgt dan dat van Westerbork. Emmen is een vandaag de dag een kopstation, maar wie Emmen bezoekt, ziet dat het spoor toch verder loopt. Weliswaar niet lang (ergens tot een volkstuintje ofzo), maar het loopt door en dat duidt erop dat het ooit ook helemaal doorgelopen heeft naar het noorden toe. Nu wil de ironie dat Arriva de lijn naar Veendam weer geopend heeft en allerlei plannen bestaan om deze door te trekken naar Stadskanaal,wat hh. Dit creëert het vrij ongemakkelijke scenario dat redelijkerwijs zelf onvermijdelijk is: als dat dan uitgevoerd is, dan moet het nog minder lang nadenken zijn om dat relatief korte 'gat' tussen Stadskanaal en Emmen dan ook maar te dichten met spoor en een treinverbinding.
Wat ik allemaal meegemaakt heb
Wat er allemaal in de ochtend gebeurde is mij volledig ontschoten, maar ik herinner mij nog dat ik voor het eerst deze winter sneeuw zag liggen. Ook dat het onaangenaam koud was. Dit merkte ik al toen ik de bus verliet bij de bushalte, ergens aan de rand van Emmen. Ik besloot om een stukje te gaan hardlopen, want rillende handen zorgen voor een schuddende fotocamera en daarmee onscherpe foto's. Onscherpe foto's door dat getril is toch wel het laatste wat ik wil. Het bleek te helpen, want rennen maakt warm van binnen en het rillen hield stante pede op. Op deze dag zou ik nog respectievelijk de hunebedden D38, D39, D40, D45, D41 en de D43 tegengekomen zijn op mijn route. Het was bij alle hunebedden erg rustig, dus ik had voldoende ruimte om mijn foto's te maken van de graftombes (heel andere dodenkamers toch).
Terug op het station van Emmen was het wachten op de bus, waar het busstrookje volliep met onrustige scholieren die weer naar school moesten. Gelukkig ik niet zeg, maar helaas moest ik weer op het strafbankje, namelijk dat bankje vlak achter de chauffeur waar je net niets goed kan zien. Het kon erger, want bij het overstappen van bus 27 naar bus 22 bleek dezs bus nóg voller te zijn, waardoor een kwartiertje staan bittere noodzaak werd. Na Beilen werd het rustig en ik kon zelfs blijven zitten: bus 22 ging over op bus 23 richting Assen - precies de bus die ik hebben moest.
Mijn vervoer voor naar het kamp na een bezoekje aan het herinneringscentrum c.q. het museum was geen enkele reis; gewoon een retour aan de chauffeur. De oude trilbus deed volhardend nog immer dienst na zijn voormalige dienstjaren in Amsterdam. Bij de TEC in Wallonië zouden ze dit soort bussen nog vrolijk inzetten als reguliere bus, me dunkt... maar ja, het was wel weer een beetje een indruk hoe chaotisch de reis kon zijn. Nou ja, eigenlijk is het niet te vergelijked qua mate van chaos, want de pendelbus was leeg en de veewagons (en de scholierenbussen) waren propvol. Het kamp zelf was gewoon een leeg terrein waar niets meer stond, op een oud kampgebouw van de Duitse kampbeheerder, wat reconstructies van ruïnes van kampbarakken en de welbekende omhooggevouwen rails na. Ook een aantal kunstmonumenten met 102.000 blokjes met een aantal foto's van gestorvenen eraan. Wat ik nog het engste vond, was dat een foto van een gestorvene bijzonder veel leek op het gezicht van de buschauffeur... zou hij dan toch met zijn hoge leeftijd...?
Op de terugweg bleef de kou aanhouden en de onwetendheid dat ik nog een tijdje kon gaan wachten op de bus. Wederom quasi-scholierenvervoer richting het station van Beilen, alwaar de overstap plaats naar Groningen en daarmee rijd ik dus doodleuk de verkeerde richting op. Des te meer omdat ik het ogenblikkelijk warm wilde gaan hebben en bij aankomst in het volgende station (Assen) de trein naar Zwolle (die ik normaal in Beilen ook had kunnen pakken) al klaar zou staan. Deze was licht vertraagd, dus dat was mooi. Ook had ik zo een grotere kans op een zitplaats in deze toch vrij drukke spits, waarvan akte! De reis verliep echter niet zo vlekkeloos, want onderweg ben ik op onverklaarbare wijze mijn iPod kwijtgeraakt. Ik heb deze waarschijnlijk laten liggen op de bank toen ik mijn tas leeg aan het halen was (ik was al iets kwijt - datgene later wel gevonden) en deze weer inpakte, en de wet van Murphy was sterk deze dag, want eenmaal in Amsterdam Centraal aangekomen, ik de Burger King aandeed voor mijn avondeten en wilde betalen (mijn handschoenen uitdeed om het biljet uit de portemonnee te nemen) vergat ik ook al om mijn handschoenen mee te nemen... hoeveel pech kan iemand op zo'n korte termijn hebben? Allicht de gedeporteerden, met mijn first world problems
De beoordelingen
- Elke vaderlandlievende Nederlander moet het pracht gezien hebben dat zijn/haar land te bieden heeft, zo ook de hunebedden. Vier sterren volstaan voor Emmen: geen echt hoge verwachtingen (tja, wat verwacht je nu van Drenthe?), maar de hunebedden blijven toch aparte verschijningen die je evengoed in Amersfoort kan tegenkomen, maar niet in zo'n toestand als hier. Alleen al voor de hunebedden moet je er eens geweest zijn.
- Diezelfde vaderlandlievende Nederlander met een zekere vorm van zelfrespect moet ook eens naar een deportatie- of concentratiekamp geweest zijn, want geschiedenis zal niet sterven als het voor jou nog leeft. Westerbork viel wel redelijk tegen toch. Er was weinig tastbaars te zien. Wel een kille sfeer door de kou en de leegte (er was gewoon niemand op het late tijdstip, mijn bus terug was ook de laatste van de dag) en speakers die allerlei geluidsfragmenten in het luchtledige afspeelden om de stilte wat te doorbreken. Drie sterren wederom, vanwege het verhaal dat erachter zit. Minder dan twee sterren zou ronduit onterecht zijn en meer eveneens. Je kan wel beter een redelijkerwijs overeind gebleven kamp gaan bezoeken als je een goede indruk wil krijgen van hoe het daar aan toe ging.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten